کاهش گستره انتخاب موجب تقویت روحیه رضایت و شکر می شود

به گزارش خبرنگار مهر، به همت کانون اندیشه دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، جلسه نقد و بررسی ترجمه فارسی کتاب تناقض انتخاب، پنج شنبه ۲ آبان ماه در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه برگزار شد.

کیوان شعبانی مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه رازی و مترجم کتاب، در این جلسه گفت: ما در سخنان بزرگانی مثل حافظ امثال این توصیه ها را داریم که «سخت می گردد جهان بر مردمان سخت کوش» ولی با این اثر مبانی علمی برای این گونه اعتقادات پیدا کردم.

وی گفت: جمله «بیشتر، کمتر است» یک ضرب المثل است که شوارتز تلاش می کند چرایی آن را توضیح دهد.

شعبانی مقدم ادامه داد: یک اشکال به شوارتز این است که از اصطلاحات بی سابقه در روانشناسی استفاده کرده است و ما در ترجمه برای انتخاب معادل برخی اصطلاحات زمان بیشتری صرف کردیم.

شعبانی در پایان گفت: این کتاب ویژه جامعه آمریکایی نوشته شده است ولی درد ما در ایران و کرمانشاه هم هست.

سید سجاد حسینی استاد دانشگاه علوم پزشکی و دیگر مترجم کتاب ضمن معرفی مختصری از زندگی علمی بری شوارتز گفت: ایده ترجمه این اثر از سالهای قبل و بعد از دیدن یک سخنرانی شوارتز در تد به ذهن ما رسید ولی تا امسال چاپ اثر طول کشید.

وی همچنین ادامه داد: از مزایای این اثر این است که راهکارهای علمی دارد نه اینکه مانند روانشناسی زرد و عامه پسند توصیه های سطحی ارائه کند.

رضا کریمی، مدرس دانشگاه رازی، در این جلسه گفت: نویسنده از طریق کاهش ارزش انتخاب به سوی نقد آزادی می رود و از این طریق اندیشه مدرنیته را نقد می کند. وقتی شوارتز از ابتلای بسیاری از مردم جوامع غربی به بیماری افسردگی و اضطراب ناشی از سرگردانی در انتخاب زیاد می گوید و وقتی تصریح می کند که ایالات متحده آمریکا با تعهد بر آزادی و استقلال تاسیس شده است و آزادی انتخاب جزو ارزش‌های اصلی آن است، همچنین وقتی از افزایش فردگرایی انتقاد می کند. او در این موارد به آثار سوء تفسیر غالب از آزادی در غرب اعتراض می کند.

کریمی در ادامه سخنانش گفت: مثال ها و نمونه های بررسی شده در این اثر بیشتر در مورد مصرف و اقتصاد است وحتی شاید برخی ایده آن را در جهت اصلاح بازاریابی و کسب و کار و مدل انتخاب مشتری به کار ببرند ولی به طور کلی شوارتز معتقد است کاهش گستره انتخاب موجب تقویت روحیه رضایت و شکر می شود (و برعکس، با تقویت رضایت و شکر آثار سوء انتخاب زیاد را کنترل می کنیم) و از این جهت ما با یک کتاب دینی مواجه هستیم. این کتاب را اکنون اقتصاددانان و فعالان کسب و کار ترویج می کنند اما علمای دینی هم می توانند از نتایج آن بهره ببرند.

وی گفت: به عنوان نمونه خداوند در آیه۱۳۱ سوره طه از گستردن چشم که ناشی از درخشش دنیاست نهی می کند و می گوید رزق پروردگار بهتر و ماندنی تر است. نهی از گستردن نگاه در قرآن به دعوت به کاهش گستره انتخاب در این کتاب شباهت زیادی دارد.

در ادامه این جلسه روانشناسان و دانشجویان دانشگاه های رازی و علوم پزشکی با مترجمین کتاب در مورد نظریات آن به بحث و گفتگو پرداختند.

گفتنی است: کتاب تناقض انتخاب (The Paradox of Choice) کتابی است نوشته بری شوارتز، روانشناس آمریکایی که در سال ۲۰۰۴ منتشر شده‌ است و در سال ۱۳۹۸ توسط دو استاد دانشگاه های کرمانشاه (کیوان شعبانی مقدم و سید سجاد حسینی) به فارسی ترجمه شده است.

این کتاب یک ایده مهم مرکزی دارد و تمام فصول در توضیح این ایده نوشته شده اند. حرف اصلی کتاب این است که چطور انتخاب بیشتر موجب منافع کمتر می شود (به عبارت دیگر: چرا بیشتر کمتر است؟). شوارتز می گوید با داشتن گزینه های بیشتر، انتخاب کردن نیازمند هزینه، فرصت و سبک و سنگین کردن است، که این موضوع به استرس روانی، ناتوانی در تصمیم گیری و پشیمانی حاصل از انتخاب اشتباه منجر می شود و نیز کم توقعی و عدم مقایسه خود با دیگران از نتایج توجه به تناقض انتخاب است.