ماهی که با صدای مرتضی پاشایی «عسل» شد/ نگران منی که نگیره دلم...

خبرگزاری مهر - گروه هنر - علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می‌کند.

آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، بازخوانی ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آن‌ها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره سازی کند. خاطره سازی که پس از واکاوی و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را ببریم به سال‌هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود.

«خاطره‌بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.

در یازدهمین گام از این روایت رسانه‌ای به سراغ تک آهنگ «نگران منی» با ترانه مهرزاد امیرخانی و آهنگسازی و خوانندگی مرتضی پاشایی رفتیم که سال ۱۳۹۳ به عنوان یکی از تیتراژهای برنامه تلویزیونی «ماه عسل» با اجرای احسان علیخانی پیش روی مخاطبان قرار گرفت و تبدیل به یکی از پرمخاطب‌ترین و ماندگارترین تیتراژهای این برنامه پرطرفدار شد.

رسانه‌ای شدن ابتلای مرحوم پاشایی به سرطان که در زمان پخش این ترانه، در اوج بیماری و مراقبت‌های درمانی به سر می‌برد، موجب فراهم شدن بستری شد که پدیده «پاشایی» بیش از اینها در سطوح مختلف جامعه مورد توجه قرار گیرد.

زنده‌یاد مرتضی پاشایی با اجرای قطعه «نگران منی» چندی پیش به عنوان بهترین خواننده تیتراژ برنامه «ماه عسل» در ۱۰ سال اخیر از نگاه مخاطبان سامانه «موسیقی ما» انتخاب شد.

مرحوم مرتضی پاشایی صبح روز جمعه بیست و سوم آبان ماه ۱۳۹۳ بود که به علت تشدید بیماری سرطان معده در بیمارستان بهمن تهران درگذشت. مراسم تشییع این هنرمند جوان هم که تا به امروز هنوز به‌عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین و پرحاشیه‌ترین مراسم‌های تشییع پیکر یک هنرمند جوان شناخته می‌شود، روز یکشنبه بیست و پنجم آبانماه از مقابل تالار وحدت تهران برگزار و با حاشیه‌های متعدد و فراوان همراه شد و سرانجام هم پیکر این هنرمند به صورت شبانه در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.

مرتضی پاشایی بیستم مرداد ماه ۱۳۶۳ در تهران به دنیا آمد. او که تحصیلات آکادمیک خود را در رشته گرافیک به پایان رسانده بود از کودکی به موسیقی علاقه داشت و این علاقه را در چهارده سالگی با نواختن گیتار آغاز کرد و اتفاقاً همین فعالیت‌ها بود که مقدمه حضور مستمر او در عرصه موسیقی شد. مرتضی پاشایی در سال ۸۹ بود که در فضای مجازی به صورت جدی فعالیت‌های خود را به عنوان آهنگساز و خواننده آغاز کرد و با انتشار قطعه «یکی هست» که بعدها عنوان تنها آلبوم رسمی‌اش شد به شهرت رسید.

انتشار این آلبوم در ابتدای کار چندان سر و صدایی ایجاد نکرد، چرا که در آن زمان نحوه عرضه سوپرمارکتی آثار موسیقایی کیفیت مناسب یا معمولی چندان باب نبود از این رو انتشار آلبوم هم نمی‌توانست در این فضا مورد رضایت مخاطبان قرار گیرد، اما گویی سرنوشت طوری رقم خورده بود که جوان لاغر اندام و گمنام موسیقی پاپ کم‌کم به عنوان پدیده این سال‌های موسیقی پاپ معرفی شود و به یکباره تمام توجهات را به خود جلب کرد چرا که کیفیت آلبوم «یکی هست» بالاتر از آن چیزی بود که مخاطبان سوپرمارکتی آثار موسیقایی انتظارش را داشتند.

به هر ترتیب خواننده جوان، کارش را آغاز کرده بود و همانطور که پیش‌بینی می‌شد ترانه‌های او مورد پذیرش عموم مردم واقع شد به طوری که سازندگان برخی از تولیدکنندگان مجموعه‌های تلویزیونی را بر آن داشت که از وی به عنوان ترانه‌خوان تیتراژهای پایانی سریال‌ها استفاده کنند. نمونه شاخص این فضا حضور در تیتراژ مجموعه «عصر پاییزی» بود که گرچه مسئولان رسانه ملی در آن دوره اجازه پخش ترانه را ندادند اما همین ترانه تبدیل به یکی از بهترین قطعات پاشایی شد. وی بعدها قطعه «نگران منی» را نیز برای برنامه «ماه عسل» اجرا کرد که این قطعه نیز مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

هنگامی که علیخانی پیشنهاد اجرای یک قطعه برای برنامه «ماه عسل» به عنوان یک برنامه مذهبی و اجتماعی ویژه ماه مبارک رمضان را به مرتضی پاشایی داد، او با وجود تشدید بیماری و مراحل شیمی درمانی کار را قبول کرد و اثر پرطرفداری را به مخاطبان ارائه داد هنگامی که احسان علیخانی پیشنهاد اجرای یک قطعه موسیقایی برای برنامه «ماه عسل» به عنوان یک برنامه مذهبی و اجتماعی ویژه ماه مبارک رمضان را به مرتضی پاشایی داد، او با وجود تشدید بیماری و مراحل شیمی درمانی کار را قبول کرد و اثر پرطرفداری را به مخاطبان ارائه داد.

احسان علیخانی مجری برنامه «ماه عسل» آبان ماه سال ۱۳۹۳ بود که طی یک گفتگوی تلفنی با برنامه «گلخانه» شبکه سوم سیما، آن هنگام که مجری برنامه از او درباره نحوه همکاری با مرتضی پاشایی برای تولید قطعه «نگران منی» به عنوان موسیقی تیتراژ «ماه عسل» سئوال کرد، توضیح داد: اولین همکاری‌ام با مرتضی به سال ۹۲ بر می‌گردد که برنامه «سه ستاره» - ویژه برنامه تحویل سال شبکه سه - را برعهده داشتم و سپس در برنامه «ماه عسل» ماه رمضان بود که با مرتضی همراه بودم.

طی این مدت هم که در بیمارستان با او ملاقات می‌کردیم، خیلی دنبال عکس و فیلم نبودیم و بیشتر می‌خواستیم با حضورمان حالش را خوب کنیم. […] شب تاسوعا بود که در بیمارستان همراه مرتضی بودیم. جا دارد پیش از اینکه صحبت‌هایم را ادامه بدهم به این نکته اشاره کنم که ما را متهم نکنند به اینکه ما مرده‌پرست هستیم. «ماه عسل» برنامه‌ای بود که ما آدم‌های زنده را به آن آوردیم و مرتضی هم یکی از افراد زنده‌ای بود که ما را در «ماه عسل» همراهی می‌کرد. ادب، نجابت و صبوری از مشخصه‌های بارز مرتضی پاشایی بود. مرتضی در زندگی‌اش در لحظه‌هایی قرار می‌گرفت که خیلی رنج می‌کشید و این رنج را پذیرفته بود. او تسلیم محض بود. هر وقت که حال او را می‌پرسیدیم تنها جمله‌هایی که به زبان می‌آورد این بود: شکر، خوبم، بهترم؛ در صورتی که اصلاً حالش خوب نبود. صبوری مرتضی در این سن و سال از جوانی شگفت‌انگیز بود و خیلی‌ها از او یاد گرفتند.

علیخانی سپس یک خاطره از همکاری‌اش با مرتضی پاشایی تعریف کرد و ادامه داد: آن زمان که مرتضی را به برنامه «ماه عسل» دعوت کردم، وقتی به او گفتم مرتضی زندگی‌ات چه تغییری کرده است؟ پاسخ داد، زندگی من هیچ تغییری نکرده است، فقط تنها تفاوت من با شما این است که من از هر ثانیه از زندگی‌ام نهایت لذت را می‌برم. هم اینکه با پدرم زندگی می‌کنم، به صورت مادرم نگاه می‌کنم و برای مردم می‌خوانم برایم کافی است. من قدر ثانیه‌های زندگی را بیشتر از شما می‌دانم، این تفاوت من با شماست. وقتی مرتضی را به برنامه «ماه عسل» دعوت کردم، از او خواستم که حال این روزهایش را بخواند و زمانی که تیتراژ برنامه با عنوان «نگران منی» توسط مرتضی انتخاب شد کاملاً مشخص بود که واقعاً زمزمه‌های مرتضی در آن روزها فقط با خدا بود و معلوم بود که با چه کسی حرف می‌زند. او در «ماه عسل» با خدا عشق بازی کرد.

احسان علیخانی: وقتی مرتضی را به برنامه «ماه عسل» دعوت کردم، از او خواستم که حال این روزهایش را بخواند و زمانی که تیتراژ برنامه با عنوان «نگران منی» توسط مرتضی انتخاب شد کاملاً مشخص بود که واقعاً زمزمه‌های مرتضی در آن روزها فقط با خدا بود و معلوم بود که با چه کسی حرف می‌زند. او در «ماه عسل» با خدا عشق بازی کرد علیخانی در ادامه در پاسخ به سوال مجری که گفت آیا در تیتراژ «ماه عسل ۹۴» هم از صدای مرتضی پاشایی استفاده می‌کنید؟ خاطرنشان کرد: مرتضی آنقدر با معرفت بود که لیاقت این را دارد که در تیتراژ ۹۴ هم از صدایش استفاده کنیم. […] به مرتضی پاشایی غبطه می‌خورم. با وجود اینکه برای پدر و مادر آن مرحوم آرزوی آرامش می‌کنم ولی باید بگویم مرتضی پرواز با شکوه و با عزتی داشت. با این همه محبوبیتی که در میان مردم داشت، با شکوه رفت. به یاد دارم شب تاسوعا که در بیمارستان با دوستانمان در کنارش بودیم که پاسپورت و ویزای عراقش را نشانمان داد و حتی کارت بیمه زائر و بلیتش را هم تهیه کرده بود تا در دهه اول محرم راهی کربلا شود اما خوشا به سعادتش در همین دهه اول محرم در بسیاری از مناسبت‌های امام حسین یادی از او شد و مردم برایش دعا کردند.

محمد علیزاده دیگر خواننده موسیقی پاپ کشورمان هم در همین برنامه ضمن ارائه توضیحاتی از دوستی‌اش با مرحوم پاشایی به ترانه «نگران منی» اشاره کرد و گفت: از دوستی با مرتضی خوشحالم؛ کسی که آنقدر در میان مردم محبوب و دوست داشتنی بود و اکنون با شکوه رفت. وقتی مرام و معرفت مردم را نسبت به مرتضی دیدم خیلی خوشحال شدم که ما داریم برای این مردم کار می‌کنیم؛ مردمی که ماه‌ها و شب‌های زیادی در بیمارستان در کنار مرتضی بودند و برایش دعا می‌کردند.

مرحوم مرتضی پاشایی در یکی از کنسرت‌هایش هم درباره نحوه تولید قطعه نگران منی گفته بود: «من این آهنگ را در بدترین شرایط زندگی خودم ساختم و یادم هست احسان علیخانی به من زنگ زد و گفت: «آهنگ را تا دو روز دیگر برای تیتراژ ماه عسل برسان.» من آن زمان به دلیل استفاده از دارو صدایم گرفته بود اما به لطف خدا و با انرژی بخشی شما مردم توانستم این آهنگ را بخوانم و آن را به موقع به برنامه ماه عسل برسانم.

به هر ترتیب گرچه بعد از تولید و پخش تک آهنگ «نگران منی» آثار متعدد دیگری به‌عنوان موسیقی تیتراژ برنامه تلویزیونی ماه عسل با هنرمندی خوانندگان مشهور موسیقی پاپ تولید و اتفاقاً با استقبال خوب مخاطبان هم مواجه شد، اما این اثر مرتضی پاشایی نسبت به سایر آثار تولید شده در این چارچوب از شکل و شمایلی برخوردار بود که با توجه به احوالات آن روزهای مرحوم پاشایی و محتوای برنامه احسان علیخانی به شدت بیشتر از دیگر کارها ماندگار و خاطره ساز شد.