رفتار عفیفانه موثرترین شیوه در ظهور استعدادها

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه «چراغ» شبکه ۵، در هفته جاری میزبان مرضیه غلامی کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، مدرس و مشاور در دانشگاه، همچنین مشاور در چندین مرکز مشاوره و مادر دو فرزند که به موضوع «نقش پوشش و رعایت حریم زن و مرد در میزان تمرکز و بازدهی محیط‌های آموزشی» پرداخته شد.

غلامی با اشاره به اهمیت بحث، بیان کرد: در تمام جوامع دنیا مثلاً در دانشگاه‌های مختلف دنیا یک پوشش مشخصی برای دانشجویان و دانش آموزان در نظر گرفته می‌شود که فارغ از بحث هم شکل شدن افراد در محیط آموزشی، در اصل به منظور افزایش راندمان علمی بالاتر است. واقعیت این است که هر جا توجه به ظواهر و توجه به این رویدادهای خارجی بیشتر باشد توجه به مباحث علمی و فرهنگی به همان نسبت پایین‌تر و کمتر خواهد بود. این‌که ما می‌بینیم در دانشگاه‌های مختلف به این موضوع بها داده می‌شود که به فرض مثلاً خانم‌هایی که حتی به پوشش اسلامی هم توجهی ندارند، این الگو برایشان گذاشته می‌شود که از لباس‌هایی مثل کت و شلوار، کت و دامن، پوششی مثل جوراب، لباس‌هایی که برهنگی در آن کم‌تر باشد، بدون آستین نباشد، خانم‌ها بدون جوراب نباشند، همه ی این اتفاقات بخاطر مسئله‌ی حجاب نیست آنها مسئله‌ی حجاب را در نظر ندارند بحث، همین هست که در این طور مواقع راندمان علمی بالاتر می‌رود. توجه‌ها از ظاهر افراد به اهداف آموزشی و آن آموزشگاه و دانشگاه معطوف می‌شود. با موارد بسیار زیادی هم در این زمینه مواجه شدیم که اغلب افرادی که این مناسبت‌ها را رعایت می‌کند، پوشش‌ها دقیق است، آراستگی‌ها به قاعده است و پوشش‌ها بدن نما نیست، این افراد کم‌تر جذابیت‌های ظاهریشان مورد توجه قرار می‌گیرد و هم خودشان راحت تر می‌توانند در این محیط‌ها رفت و آمد کنند و به درسشان - یعنی همان هدفی که از آمدن به دانشگاه یا مرکز آموزشی داشتند- تمرکز بیشتری دارند و هم این‌که می‌توان گفت، دیگران را نیز کمتر دچار مشکل و چالش می‌کند.

وی خاطر نشان کرد: درست است که در وهله ی اول باید افراد به گونه‌ای تربیت شوند که بتوانند رفتارشان را مدیریت کنند و خودکنترلی داشته باشند، اما قطعاً در بحث تربیتی، وراثت و محیط نیز نقش دارند. لذا در محیط اجتماعی برخی افراد نگاه بیمارگون و مرضی نسبت به این مسائل دارند البته منظور این نیست که حتماً انسان‌ها رفتارهای بیمارگونه دارند، بلکه باید این نکته را در نظر داشت که در انسان یکسری امیال و نیازهایی وجود دارد که تحت تأثیر محرک‌های بیرونی گسترده‌تر و رشدیافته تر شده و بعضاً غیر قابل کنترل خواهد شد. طبیعی است نمی‌توان انتظار داشت که افراد تحت تأثیر محرک‌ها قرار نگیرند به عبارتی فرد آن ظاهر محرک را داشته باشد ولی انتظار داشته باشد طرف مقابل خطایی نکند. ضرورت التزام نسبت به قوانین برای همه افراد جامعه یکسان است و فرقی نمی‌کند که فردی در مقام مدرس باشد یا دانشجو و یا هنرمند یا کسبه و شهروند عادی اجتماع؛ چرا که بحث غریزه در میان است و ارتباطی به سطح اجتماعی یا میزان تحصیلات ندارد. وجود تفاوت‌های فردی قابل انکار نیست ولی واقعیت این است که در صورت وجود محرک همه اقشار در معرض آسیب قرار خواهند گرفت.

این روانشناس و مشاور خانواده یادآور شد: همه افراد موظف هستند خودکنترلی و خودداری را داشته باشند و هیچکس حق ندارد که برداشت سوئی از نوع پوشش برخی از افراد داشته باشد. اما باید در نظر داشت این امر به منزله‌ی این نیست که آن فرد هم به خودش اجازه دهد که با هر پوششی در جامعه حضور یابد. اینکه برخی قائلند هر چه قدر فَضا بازتر و آزادانه تر باشد، آدم راحت تر می‌تواند بروز و ظهور کند و توانمندی‌ها و استعدادهای خودشان را نشان دهد و اگر در جامعه برخی افراد مریض هستند، و رفتارهای اخلاقی مناسبی ندارند، پس آن مریض‌ها پیدا شناسایی و جدا شوند و درمان شوند، دیگر چه نیازی هست برای بقیه سخت‌گیری وجود داشته باشد، ادعایی بسیار غیر منطقی و دور از انصاف است. و باید گفت این افراد متأسفانه به این موضوع توجه نکردند که ما برای ارزیابی میلیون‌ها نفر آدم، باید هم ابزار خیلی کافی داشته باشیم، هم هزینه‌ی زیاد و هنگفتی باید صرف بکنیم و اصلاً این امکان وجود دارد یا خیر؟ و نکته دیگر اینکه آدم‌ها آیا امروزشان با ده روز دیگرشان یکی است؟ و آیا این افراد نمی‌توانند در این جهت متأسفانه دچار پس رفت بشوند؟ یک فردی به جهت توجه نیازها و امیالش، خودکنترلی بالا داشته، ولی حالا به شرایطی و دلایلی در موقعیتی قرار گرفته که دوسال دیگر به این شکل نیست، پس ما نمی‌توانیم به این شکل بگوییم که یک غربالگری انجام می‌دهیم، افراد مریض را در جامعه انتخاب می‌کنیم، آنها را جدا می‌کنیم و دیگر پس از این، بقیه راحت خواهند بود. این نگاه، اصلاً عملی نیست و امکانش وجود ندارد.

غلامی تصریح کرد: محیط خانواده در تربیت افراد نقش بسیار مهمی دارد. یک نوجوان وقتی نگاهش این است که اجازه بدهید آزادی باشد، محدودیت‌هایی در نوع پوشش وجود نداشته باشد، هر کسی کار خودش را بکند، این را چگونه می‌شود توجیه کرد؟ لذا باید در محیط خانواده فرزندان را به این بینش و نگرش برسانیم، که شما باید خودتان مراقب باشد و این خود مراقبتی شما، باعث می‌شود که دیگران هم اجازه‌ی دست اندازی پیدا نکنند. این باید از محیط‌های خانواده شروع شود و از والدین و بعد که بچه‌ها وارد محیط‌های آموزشی مثل مدارس و دانشگاه‌ها و محیط‌های کاری می‌شوند، این مسئله می‌تواند برای آنها حل شده باشد.

این کارشناس و مشاور روانشناس در بخشی از سخنانش اشاره کرد: اگر بخواهیم حالا نگاهی داشته باشیم به خانواده، امکان این هست که در فضای خانواده که همه نسبت به هم شناخت بیشتری نسبت به محیط‌های آموزشی - که حالا صرفاً چند ساعت در آن هستند - دارند، اگر حریم‌ها رعایت نشود، آن‌جا هم - با علم به این‌که اعضا فامیل هستند و هم دیگر را می‌شناسند - مشکلاتی پیش خواهد آمد و به صرف مناسبات و روابط خانوادگی همچون دخترخاله و پسردایی و … نمی‌توان گفت که این محیط ایزوله است و فقط به‌صرف اینکه، این محیط محیط خانوادگی است، محیط دوستانه است، ما همدیگر را می‌شناسیم. به هیچ وجه نمی‌توان در این محیط‌ها هم مطمئن باشیم که این روند مطمئناً به جای خطا و انحرافی ختم نشود. چرا که مشکلات زیادی در این حوزه نیز رخ می‌دهد که تبعات جبران ناپذیری دارد و مراجعات بسیاری جهت مشاوره صورت می-گیرد که ناشی از عدم رعایت حریم‌ها و به اصطلاح نگاه روشنفکری است. لذا در محیط‌هایی که، رفتارهای محرک کمتر است، محیط‌های سالم‌تری است و بازدهی و راندمان هم بالاتر می‌رود. در روابط بین زن و مرد، میل به خودنمایی‌کردن، یا همان توجه طلبی یک میل غریزی و ذاتی و درونی است و وجود دارد و نمی‌توان سرکوبش کرد اما فلسفه و جایگاه خودش را دارد. به هیچ وجه نباید آن را سرکوب کرد ولی می‌توانیم به آن مسیر بدهیم، مسیر و هدف بهتر بدهیم و این میل به رقابت، را، به‌جای این‌که بخواهد توجه طلبی و مهرطلبی داشته باشد و مورد تعلق قرار گرفتن دیگران برایش پاسخ داده بشود هر فرد می‌تواند به‌سمت دیگری مانند توجه به جنبه‌های دیگر وجودیش ببرد و سعی کند خودش را به این شکل مقبول و محبوب جمع و جامعه و اطرافیانش قرار بدهد. بنابراین ابتدا باید باور کرد که همه ی انسان‌ها هرکدام یک توانمندی و استعدادی دارند که باید فقط کشف بشود و پیدا بشود، اول این باور در ما شکل بگیرد و بعد این‌که بتوانیم استعدادهای درونی مان را محور زندگی مان قرار بدهیم و بیشتر روی آن متمرکز بشویم و قطعاً برآیند مثبت‌تری هم برایمان به ارمغان خواهد داشت.

گفتنی است برنامه تلویزیونی «چراغ» در فصل سوم، در روزهای یکشنبه و سه شنبه حوالی ساعت ۲۱ از شبکه ۵ سیما به روی آنتن می‌رود و هر هفته یک چالش را مورد بحث و گفتگو قرار می‌دهد.