حجت الاسلام قاسم فرازی امام روستای ارکان، شهرستان بجنورد خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: قریب به سه سال پیش از سوی سازمان تبلیغات اسلامی به روستای ارکان اعزام و در این منطقه مستقر شدم. روستای ارکان هزار خانوار و بیش از چهار هزار نفر جمعیت دارد. در ابتدایی که به روستا آمدم، ۶ ماه بود که روستا روحانی نداشت. البته با خانواده آمدم و مستقر شدم. خاطرم هست پیش از عزیمت در امتحان قضاوت شرکت و با موفقیت به اتمام رساندم اما برای کمک رسانی به مردم روستایی تصمیم گرفتم صندلی قضاوت را رها و به روستای ارکان هجرت کنم.
امام روستای ارکان، شهرستان بجنورد خراسان شمالی تصریح کرد: قبل از ورود به روستا دوره‌های کوتاه مدت، دوره‌های کلاس‌داری و طرح‌هایی را در این خصوص در اوقات فراغت گذرانده بودم. در اوقات بیکاری و مناسبت‌های مذهبی چون محرم و ماه رمضان دوره‌های تبلیغی را می‌گذراندم و سابقه تبلیغ در روستاهای مرزی و گاهی روستاهای اهل تسنن را داشتم. همچنین تا به امروز در ۶۰ روستا به صورت کوتاه مدت به امر تبلیغ و انجام فعالیت‌های فرهنگی پرداختم.
فعالیت ۳ هیأت اندیشه ورز
وی به اهداف هجرت اشاره کرد و گفت: جمعیت بسیار زیاد روستا در انتخاب من تأثیر داشت. متوجه شدم پتانسیل کار کردن در این روستا بسیار زیاد است. نیروی انسانی زیادی دارد و لازم است کسی باشد تا این نیروها را به هم متصل و هدایت کند. در ابتدای امر یک هیأت اندیشه‌ورز از بزرگان روستا، اساتید حوزه و دانشگاه، معلمین، پاسداران، کسانی که در ارگان‌ها بودند، جوان‌های فعال فرهنگی و… را تشکیل دادیم و به آسیب شناسی روستا پرداختیم. رویش‌ها و ریزش‌های روستا را شناسایی کرده و در پنج بعد شروع به کار کردیم.
فرازی افزود: ما سه هیأت اندیشه ورز تشکیل دادیم؛ اولین هیأت متشکل از بزرگان، افراد مطرح استانی، صاحبان فکر و ایده و کسانی که کار فرهنگی انجام می‌دادند، بود. هیأت دوم را جوانان فعال و ۱۵ طلبه که در روستا حضور داشتند، تشکیل شد و هیأت سوم به دانش آموزان اختصاص دارد؛ بنده رابط بین این سه هیأت هستم. بعد از این که با کمک سه هیأت اندیشه ورز آسیب‌ها و پتانسیل‌ها شناسایی شد به این نتیجه رسیدیم که باید یک طرح به عنوان طرح مادر در روستا انجام بشود که تمام ابعاد کار را در بربگیرد، این طرح باید ابعاد عبادی، آموزشی، تربیتی، اجتماعی و سیاسی را پوشش می‌داد. یکی از کارهایی که در نشست‌ها مقرر شد انجام شود طرح رقابت پایه دانش آموزی بود. این طرح را به صورت پایلوت از کلاس چهارم تا نهم آغاز کردیم. در ابتدا برای هر پایه یک نفر طلبه و یک نفر فعال فرهنگی انتخاب کرده و مسئولیت آن پایه را به ایشان سپردیم.
دانش آموزان روستا و کسب رتبه‌های برتر استانی
امام روستا در خصوص طرح رقابت پایه دانش آموزی تصریح کرد: طرح رقابت پایه، طرح بسیار خوبی بود که در همه ابعاد پاسخگو نیازهای آموزشی محسوب می‌شد طوری که در بعد اول مباحث آموزشی و تربیتی قرار دارد که سعی می‌شود رقابت دانش آموزان در دروس، انضباط و معدل برانگیخته شود و در رقابت با یکدیگر، نفرات برتر معرفی شوند. در بخش آموزشی نیز از خود دانش‌آموزان استفاده می‌شد و کلاس‌های فوق برنامه را با کمک دانش آموزانی که درسشان بهتر بود برگزار می‌کردیم. به این صورت که اگر یک دانش آموز در درس ریاضی یا زبان انگلیسی یا دروس دیگر ممتاز بود، فضا را برایش مهیا می‌کردیم که به پنج نفر دیگر نیز آموزش بدهد و با آنها تمرین کند. این فعالیت‌های فوق برنامه درسی باعث شد که ما دانش آموزان نمونه‌ای در مدرسه داشته باشیم و آنها را به مدرسه نمونه معرفی کنیم. امروز دانش آموزان این روستا در سطح استان موفقیت‌های علمی فراوانی کسب کردند.
وی افزود: تعداد دانش آموزان روستا ۸۰۰ نفر هستند اما تعدادی که در مرحله اول طرح ما شرکت داشتند حدود ۱۵۰ نفر بودند. کلاس‌های فوق برنامه درسی ادامه داشت تا مدارس تعطیل شد و بعد از تعطیلی کلاس‌های اوقات فراغت را برنامه‌ریزی کردیم. در کلاس‌های اوقات فراغت روستا بیش از ۱۸ رشته از جمله کلاس‌های مکالمه زبان، طراحی، حفظ قرآن، ورزشی، تیراندازی، دارت، فوتسال، کلاس‌های رزمی و طرح صالحین برگزار شد. روستای ما در سطح استان به عنوان اولین روستا از این لحاظ معرفی شد. تعداد دانش آموزان ما در این طرح ۳۱۵ نفر بودند. بچه‌های روستا با استفاده از همین کلاس‌ها در مسابقات ورزشی نیز شرکت کردند و در بعضی رشته‌ها در سطح استان و شهرستان کسب رتبه کردند و مقام‌هایی به دست آوردند.
فرازی اضافه کرد: اقدام دیگر تشکیل گروه سرود از بین دانش آموزان روستا بود که در مناسبت‌های مختلف به اجرای برنامه می‌پردازند. گروه سرود روستا در سطح استان دوم شدند و برنامه‌هایی نیز در صداوسیما به صورت پخش زنده اجرا کردند. ما در روستا با کمک دانش آموزان حلقه‌های صالحین تشکیل دادیم و مربی و سرمربی این حلقه‌ها نیز نمونه استانی شدند. بکارگیری دانش آموزان و جوانان روستا باعث شد ما بتوانیم در مناسبات مذهبی، عبادی و ملی روستا بسیار موفق و به روز عمل کنیم.
امام روستا با اشاره به دوران کرونا و افت تحصیلی بسیاری از دانش آموزان گفت: در ایام کرونا که کلاس‌ها مجازی برگزاری می‌شد بسیاری از دانش آموزان روستا امکاناتی مانند تبلیت و گوشی نداشتند به همین خاطر ما دانش آموزان را گروه گروه کردیم و در هر گروه از یک دانش آموز موفق برای آموزش و کمک به بقیه دانش آموزان استفاده کردیم. ما در روستا کانونی داریم که آن را در اختیار همین دانش آموزان قرار دادیم تا بتوانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی دور هم جمع شده با هم درس بخوانند، تمرین کنند و برای امتحانات آماده شوند و به لطف الهی تاکنون نتیجه بسیار خوبی هم داشته است.
رابطه صمیمی حاکم بین روحانی روستا و جوانان
وی در خصوص فعالیت‌های فرهنگی صورت گرفته گفت: در بحث فرهنگی اولین کاری که انجام شد ایجاد یک رابطه خوب و صمیمی میان روحانی روستا و جوانان و دانش آموزان روستا بود به طوری که نماز جماعت‌های روستا قبل از بیماری کرونا، نماز جماعت‌های بسیار پرشوری بود و بنده به عنوان مبلغ نمونه نمازی استان معرفی شدم و از دست حجت الاسلام و المسلمین قرائتی لوح تقدیر دریافت کردم. ما در روستا یک راهپیمایی برای نماز برگزار کردیم، تمام دانش آموزان با در دست داشتن پلاکاردهایی که آیات نماز بر آن نقش بسته بود به همراه معلم‌هایشان در روستا راهپیمایی کردند. این راهپیمایی در سطح استان بسیار مورد توجه قرار گرفت و الگویی برای روستاهای دیگر شد.
فرازی ادامه داد: در ایام کرونا که مساجد تعطیل و نیمه تعطیل بودند ما توانستیم با راه اندازی تکیه سیار مراسم‌های ملی مذهبی را به خوبی برگزار کنیم. با کمک یکی از مداحان روستا، ماشین و سیستم صوتی که در اختیار ایشان گذاشتیم در ولادت‌ها، شهادت‌ها و مراسم‌های ملی توانستیم عملکرد خوبی داشته باشیم و این ایده بسیار مورد استقبال مردم هم قرار گرفت و بسیار تأثیرگذار بود.
امام روستا درباره نحوه برگزاری مراسم‌های مذهبی در ایام کرونا، بیان داشت: این برنامه‌ها به هیچ عنوان تعطیل نشد. چه بسا پرشورتر نیز برگزار شد. یکی دیگر از کارهای فرهنگی صورت گرفت برپا داشتن ایستگاه صلواتی در تمام مراسم‌های بود. ما در ایستگاه صلواتی تا قبل از کرونا از مردم پذیرایی می‌کردیم و بعد از همه‌گیری کرونا به توزیع ماسک و اقلام بهداشتی پرداختیم. از دیگر فعالیت‌های فرهنگی که در روستا انجام گرفت می‌توان به ماشین نویسی، دیوار نویسی و تهیه و توزیع بسته مواد غذایی اشاره کرد. سعی کردیم نذورات مردم برای ایام ولادت یا شهادت را جهت دهی کرده و به نفع نیازمندان جمع‌آوری کنیم.
وی افزود: توانستیم اولین یادواره شهدا را در ایام کرونا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در روستا برگزار کنیم. این اقدام نیز در بین روستاهای استان برای اولین بار بود که انجام می‌شد. ما در یادواره‌هایی که در روستا برگزار کردیم از حضور اساتید و سخنرانان بسیار خوب و کشوری نیز استفاده کردیم. همدلی و حضور عمومی رمز موفقیت ما در همه ابعاد بود.
روستای ارکان؛ روستایی که هیچ کسی شب در آن گرسنه نمی‌خوابد
فرازی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه می‌گویند در روستای شما یک نفر هم گرسنه سر به بالین نمی‌گذارد، در این باره توضیح بدهید؟ گفت: کار فرهنگی باعث شد سرمایه اجتماعی ما در روستا زیاد شود. سرمایه اجتماعی بازوی ما در درمان دردها و کمک رساندن به نیازمندان روستا بود. ارتباط با دانش آموزان بسیاری از مسائل را برای ما روشن کرد و از همین طریق توانستیم مشکلات و نیازها و نیازمندان روستا را شناسایی کنیم. آن هم به این خاطر بود که دانش آموزان به من به عنوان یک بزرگ‌تر و مشاور اعتماد داشتند و با من درد دل می‌کردند. ابتدا نیازمندان و مشکلات را شناسایی کردیم و پس از آن با جذب خیرین گرامی از تمامی نقاط کشور، از میان دوستان، آشنایان و اقوام توانستیم گام‌هایی در جهت محرومیت زدایی برداریم و با همکاری همه خیرین یک مرکز نیکوکاری راه اندازی کردیم.
امام روستا ادامه داد: نام مرکز نیکوکاری شهدای ارکان است. تا کنون نزدیک به ۵۰۰ میلیون تومان از طریق کمک‌های مردمی جمع‌آوری کردیم، در بسیاری از ایام به خصوص ایام مذهبی به قربانی گوسفند و تقسیم گوشت آن بین نیازمندان می‌پردازیم. برایم بسیار جالب بود وقتی که مقام معظم رهبری می‌خواستند واکسن کرونا تزریق کنند یکی از خانواده‌های روستا به بنده زنگ زدند و گفتند ما مطلع شدیم که رهبری می‌خواهند واکسن بزنند به همین خاطر می‌خواهیم گوسفندی را نذر سلامتی ایشان قربانی کنیم. این نشان می‌دهد چقدر این عزیزان به مقام معظم رهبری عشق و ارادت دارند. به هر صورت قربانی‌ها در اختیار مرکز قرار داده می‌شود و مرکز نیز طبق نیازسنجی که صورت داده گوشت‌ها را بین نیازمندان تقسیم می‌کند.
وی افزود: طرح دیگری که در قالب مرکز نیکوکاری انجام می‌شود، طرح نان مهربانی است. در این طرح نیازمندان روستا به وسیله بنی که از مرکز نیکوکاری دریافت می‌کنند، می‌توانند به صورت رایگان از نانوایی نان تهیه کنند. مرکز نیکوکاری نیز هر چند وقت یکبار با نانوایی تسویه حساب می‌کند و همین مسئله باعث شده که در روستا دیگری کسی مشکل نان نداشته باشد. به جهت حفظ آبروی اهالی نیازمند روستا این کار کاملاً به صورت مخفیانه انجام می‌شود. و نانوایی‌ها که پیش از این به صورت قرضی به این افراد نان می‌دادند معتقدند که این روش بسیار بهتر است نه افراد اذیت می‌شوند و نه نانوای روستا. پخت غذا برای نیازمندان در ایام و مناسبت‌های مختلف مانند عید غدیر، محرم و صفر از دیگر اقداماتی است که به واسطه مرکز نیکوکاری و تیم نوجوانی که با ما همکاری می‌کنند در روستا صورت می‌گیرد.
اشتغال‌زایی در روستا
فرازی به اقدامات صورت گرفته در عرصه اشتغال‌زایی اشاره و عنوان کرد: در روستای ارکان مردها عمدتاً به کار دامداری و کشاورزی مشغول هستند و با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که خواهران روستا با مشکل بیکاری مواجه هستند. ما با مرکز فنی حرفه‌ای صحبت کرده و توانستیم خواهران روستا را برای آموزش خیاطی و گرفتن مدرک خیاطی به شهر بفرستیم. همه هزینه‌ها از جمله هزینه ایاب و ذهاب و … را تقبل کردیم و از خواهران برای شرکت در کلاس‌های خیاطی ثبت نام کردیم. در مرحله اول حدود ۳۰ نفر از خواهران ثبت نام کردند و یک دوره سه ماهه خیاطی را زیر نظر فنی و حرفه‌ای گذراندند. هزینه این کلاس‌ها حدود ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان می‌شد که با رایزنی‌های صورت گرفته به ۳۰۰ هزار تومان تقلیل پیدا کرد که آن هم در مواردی به صورت قسطی و در مواردی با کمک خیرین پرداخت شد. به فضل الهی کلاس‌ها به خوبی برگزار شده و خواهران روستا توانستند مدرک خیاطی بگیرند.
امام روستا در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا فکری هم برای بازار کار این خواهران خیاط کردید؟ بیان داشت: در ابتدا هدف ما این بود که بعد از آموزش خواهران یک تولیدی دایر کنیم و همین افرادی که آموزش دیدند را در این تولیدی مشغول به کار کنیم که بحث کرونا پیش آمد و همه کارها متوقف شد.
وی افزود: ما متوجه شدیم که خواهران روستا علاقه دارند در تولید تابلو فرش نیز فعال باشند. به همین خاطر ثبت نام اولیه از خواهران برای شرکت در کلاس‌های آموزشی صورت گرفت، اما به دلیل اینکه هنوز کلاس‌های فنی و حرفه‌ای مجوز برگزاری کلاس بیش از پنج نفر را ندارند و هزینه ایاب و ذهاب برای پنج نفر برای ما بسیار سنگین است، این ایده نیز متوقف شد. البته هر زمانی که فنی و حرفه‌ای مجوز برگزاری کلاس داشته باشد ما این طرح را نیز پیگیری خواهیم کرد. برای فروش تابلو فرش‌ها با کسی که قرار است به خواهران آموزش بدهد صحبت کردیم و بنا شد کسانی که تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و کسانی که مورد حمایت ما هستند به صورت تضمینی، مستقیم و بی واسطه محصولات خود را به مراکز مورد نظر به فروش برسانند و به این وسیله مانع سودجویی و دلال بازی در این زمینه بشویم.
فرازی بیان کرد: به لطف خداوند کارهایی که در روستا صورت گرفته باعث شده برخی افراد به فکر برگشتن به روستا بیفتند. از جمله با بنیاد برکت صحبت شده و قرار است وام‌هایی در قالب اشتغال‌زایی به روستاییان پرداخت شود. از آنجایی که روستا به شهر نزدیک است بسیاری از افرادی که ساکن شهر هستند در جریان تحولات روستا قرار می‌گیرند و بعضی هم مشتاق شدند که برگردند به خصوص بازنشستگان که چند نفری هم به روستا برگشتند. برخی از خواهران روستا برای کار کارگری به شهر می‌روند و شب برمی‌گردند در حالی که اگر اشتغال‌زایی برای خواهران در روستا ایجاد شود به طور قطع آنها هم دست از کار خود در شهر کشیده و به روستا می‌آیند و در کنار خانواده به کاری که دوست دارند، مشغول می‌شوند.
نظر شما