تصحیح علامه حسن‌زاده آملی از «کلیله و دمنه» به چاپ هفتم رسید

به گزارش خبرگزاری مهر، چاپ هفتم کتاب «کلیله و دمنه» ترجمه ابوالمعالی نصرالله بن محمد منشی و تصحیح و تحقیق آیت الله حسن حسن زاده آملی در ۵۹۲ صفحه به‌تازگی توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شده است.

کتاب «کلیله و دمنه»، از کتاب های ماندگار در حکمت و حکمرانی و ادب است. این کتاب از جمله آثاری است که از سانسکریت به پهلوی، سپس به وسیله «ابن مقفع» از پهلوی به عربی و آنگاه در اوایل قرن ششم به دست «ابوالمعالی نصرالله بن محمد منشی» به فارسی زیبای دری برگردانده شد. ابوالمعالی از مردم شیراز بود، اما در غزنه شهرت یافت و به خدمت بهرامشاه غزنوی پیوست و کلیله و دمنه عربی ابن‌مقفع را به نام وی ترجمه کرد و در عهد خسرو ملک بن بهرامشاه به مرتبت وزارت رسید و سرانجام به فرمان وی کشته شد.

نسخه ابوالمعالی را افراد مختلفی تصحیح کرده‌اند، اما اثر حاضر به تصحیح علامه آیت الله حسن زاده آملی است که از روی چند نسخه خطی و مقابله با کلیله‌های عربی و ترجمه دو باب دیگر آن به فارسی که تاکنون ترجمه نشده بود و یادآوری تحریفات و نواقص دیگر کلیله‌های چاپی و ذکر مآخذ اشعار و امثال عربی و فارسی و شرح و ترجمه آنها و معنای لغت‌های مشکل، ارائه شده است. نگارنده در تصحیح این کتاب فقط دو نسخه از کلیله‌های چاپی را مورد نظر قرار داده است: یکی نسخه مرحوم امیر نظام و دیگری نسخه‌ای که به تصحیح عبدالعظیم قریب است که اصل کلیله های چاپی دیگر همین دو نسخه است.

دانایان جهان، رسوم مملکت‌داری و آداب جهان‌بانی و وظایف زندگانی و معارف و حقایق بسیاری را از زبان بی‌زبانان در لباس هزل و افسانه به در آوردند تا خاص و عام را در فراگرفتن رغبت آید و هرکس به قدر استعداد خویش حظی برد و نصیبی گیرد.

چنانکه حکیم ابوالقاسم فردوسی در «شهنامه» در پادشاهی انوشیروان، و ابوالمعالی در دیباچه کتاب حاضر نگاشته‌اند، برزویه طبیب و حکیم، کتاب کلیله و دمنه را به فرمان کسری انوشیروان از هند آورده و آن را از هندی به زبان پهلوی ترجمه کرد.

سپس نضرین حارث قبل از عبدالله مقفع آن را به عربی ترجمه کرد، چنان که در «نامه دانشوران»، ضمن شرح حال ابن‌مقفع، آمده که کتاب کلیله و دمنه قبل از خلافت منصور به تازی ترجمه شده بود چنان که فاضل اردستانی در کتاب ترجمه الخواص در تفسیر سوره انفال در بیان شان نزول این آیت: «و اذا تتلی علیهم آیاتنا قالوا قد سمعنا لو نشاء لقلنا مثل هذا ان هذا الا اساطیر الاولین» این چنین آورده که نضربن حارث به بلاد فارس رفته بود، کلیله و دمنه و قصه رستم و اسفندیار بخرید و معرب ساخته به مکه معظمه برد.

چاپ نخست این تصحیح سال ۱۳۸۹ با شمارگان ۱۴۰۰ نسخه و بهای ۱۱۵۰۰ تومان منتشر شده بود.