خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- نگار احدپور اقبلاغ: امروز ۲۲ بهمن سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ است. انقلاب اسلامی ایران، بدون شک یکی از مهمترین و فراموش نشدنی‌ترین پدیده‌های قرن بیستم به شمار می‌آید. انقلابی که یک عصر طلایی را برای اسلام به ارمغان آورد و به عنوان نمونه‌ای تسلی بخش برای تمام مسلمانان جهان در آمده است. انقلابی که مسلمانان کشورهای دیگر را بر آن داشته است که پرچم، فرهنگ و سنت اسلامی را برافراشته و از آن حمایت نمایند و بدین ترتیب راه گم گشته را بازیافته و در جستجوی راه رستگاری دنیوی و معنوی باشند.
به مناسبت فجر انقلاب اسلامی با حجت الاسلام دکتر مصطفی جمالی، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:
حجت الاسلام دکتر مصطفی جمالی در گفتگو با مهر، با بیان اینکه ایام الله دهه فجر فرصتی برای مرور حرکت جامعه دینی و بنیان عظیمی است که جامعه نخبگان کشورمان به پیروی از امام راحل بنا نهادند، گفت: بار اصلی انقلاب بر دوش ملت است و انقلاب اسلامی به پشتوانه این ملت بصیر در میان ناباوری جهانیان، این انقلاب را ایجاد کردند.
وی با اشاره به اهداف، آرمان‌ها و نقشه راه انقلاب بیان کرد: یکی از ضرورت‌هایی که باید همه آحاد جامعه اسلامی اعم از نخبگان دانشگاهی و حوزوی، مدیران سطح بالای کشور و نیز حلقه‌های میانی که بار مدیریت جامعه در بخش‌های خرد و کلان روی دوش آنها ست بدان توجه کنند، توجه به نقشه جامع انقلاب اسلامی است تا بتوان این نقشه را به یک فرهنگ عمومی تبدیل کرد.
این انقلاب ادامه دهنده راه انبیا است، ما نمی‌خواهیم یک ورژن اسلامی از کشورهایی مانند ژاپن، مالزی و ترکیه باشیم و ملت ما این نوع را به درستی درک کردند
جمالی افزود: همه ملت ما باید بدانند که حرکت انقلاب اسلامی و نقشه انقلاب چیست، چراکه اگر روایت دقیقی از انقلاب نداشته باشیم و نقشه راه را ندانیم، هرز روی نیروها و تشتت اجتماعی افزایش می‌یابد. همچنین اگر یک ملت، نقشه حرکت خود را نداند، یقیناً مسیر را گم کرده و به بیراهه می‌رود و قطار انقلاب از ریل خود خارج می‌شود. بنابراین باید این ریل و نقشه راه را بشناسیم و درست در همین مسیر حرکت کنیم.
وی تصریح کرد: اگر اجمالا بخواهیم به این نقشه عظیم انقلاب اسلامی بپردازیم باید بدانیم که این نقشه، نقشه تمدن سازی اسلامی است که تمدن نوینی مبتنی بر اسلام و معارف عمیق توحیدی اسلام را در این برهه از تاریخ ایجاد خواهد کرد که تمدنی نوین است و اتفاقاً بنا نیست یک نگاه سلفی گری یا گذشته گرایی داشته باشد، بلکه قرار است، تمدنی با همه لوازم تمدنی در عصر حاضر باشد و این نکته بسیار مهمی است. این نقشه را همه ما باید بشناسیم، نقشه‌ای که هم امام راحل و هم مقام معظم رهبری بارها بر آن تاکید داشتند و تبیین نمودند که تمدن اسلامی یعنی چه، ارکان، ابعاد و سطوح آن چیست؟ و فرآیند آن نیز به خوبی بیان شده و همچنین نقش‌ها هم در این نقشه مشخص شده، اینکه حوزه چه نقشی دارد؟ دانشگاه چه نقشی دارد؟ نقش نظام اجرایی و مردم نیز در آن دیده شده، لذا قبل از این که ظرفیت‌های این تمدن را بشناسیم باید بدانیم خود این تمدن چیست.
تمدن مادی جهان غرب در حال فروپاشی است
وی افزود: تمدن انقلاب اسلامی در زمانه‌ای شکل گرفت که تمدن مادی دنیای امروز به خصوص با فروپاشی قطب سوسیالیست، تمدن مادی و لیبرال دموکراسی دنیای امروز که خود را به عنوان تنها تمدن دنیا، بی رقیب فرض کرده بود و شعار تمدن پایان تاریخ را سر می‌داد و مدعی بود که ما به عنوان تمدن پایان تاریخ، توانستیم همه نیازهای بشر را پاسخ دهیم، آن هم بدون ضرورت نیاز به دین و دعوت انبیا و به عنوان و یک تمدن کاملاً اومانیستی و سکولاریستی. تمدن مادی معتقد است که توانسته مبتنی بر عقل خود بنیان خود و عقلانیت جمعی، نیازهای بشر را پاسخ دهد، به تولید علم، ابزار آلات، تکنولوژی، و محصولات پرداخته و در مجموع بشر مادی امروز را رشد و توسعه دهد، و تمایل داشتند این سبک زندگی و فرهنگ باید شکل جهانی به خود بگیرد، چرا که تمدن چیزی جز سبک زندگی، علوم، ساختارها، محصولات، شیوه زندگی، نحوه و الگوی زیست ما، نیست.
وی با اشاره به تعبیری از رهبر انقلاب گفت: تمدن به تعبیر مقام معظم رهبری یک بعد اصلی دارد که همان سبک زندگی ماست چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی که ساختارهایی دارد. اعم از علوم، محصولات، هنر، آموزش و… که در تغییر سبک زندگی نقش دارند.
امت تمدن ساز ایران
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم در ادامه تصریح کرد: ظرفیت‌های مهمی در تمدن انقلاب اسلامی وجود دارد. مهمترین ظرفیت انقلاب اسلامی، داشتن ثروتی است به نام امت و ملت. امت تمدن سازی که انقلاب اسلامی را ایجاد کرد، همان ملت در صحنه تمدن سازی حضور دارند. این ظرفیت در جامعه ایران ما وجود دارد، همین ظرفیت بوده که انقلاب اسلامی را در یک نقطه از جغرافیای سیاسی ایجاد کرده. انقلاب ما یک شبه ایجاد نشده و به نظر می‌رسد، ایجاد این حکومت اسلامی و انقلاب اسلامی فقط محصول حرکت امام (ره) از سال ۴۲ نبوده، بلکه محصول حرکت انبیا در طول تاریخ بوده و در نهایت با تلاش اهل بیت (ع) در طول تاریخ و نیز آرزوی تحقق اسلام ناب محمدی که با وجود ملتی فهیم محقق می‌شود. اینکه سلمان فارسی یار و پشتیبان پیامبر رحمت (ص) بوده، اینکه ایرانیان به گواه تاریخ و روایات در استقبال از امام رضا (ع)، در استقبال از امامزادگان عظیم الشان و خدماتی که به خاندان اهل بیت (ع) می‌دهند، موجب معرفت افزایی و بصیرت افزایی تشیع می‌شوند.
وی افزود: رخدادهای تاریخی مانند دوران صفویه، نهضت مشروطه، ملی شدن صنعت نفت و.... تجربیاتی هستند که امام راحل معتقد بودند که میراث بلوغ شیعه است، امام در این دوره تشخیص می‌دهند وقت این رسیده که یک انقلاب عظیم ایجاد شود، در زمان‌هایی که تمدن مادی در دامان خود دین را محاق برده و بشریت سکولار شده، تمدنی برمی‌خیزد که ادعای تمدن سازی دارد ان هم مبتنی بر دین و امید را در جامعه بشری و مؤمنین زنده می‌کند.
مردم عزیز ایران که حقاً چهره منوّر تاریخ بزرگ اسلام در زمان معاصرند، باید سعی کنند که سختی‌ها و فشارها را برای خدا پذیرا گردند تا مسئولان بالای کشور به وظیفه اساسی‌شان که نشر اسلام در جهان است برسند و از آنان بخواهند که تنها برادری و صمیمیت را در چهارچوب مصلحت اسلام و مسلمین در نظر بگیرند
مردم ایران چهره منور تاریخ اسلامند
وی گفت: این نکته مهمی است که این ملت بودند که کمر بسته اند به شروع یک انقلاب بزرگ در جهان. بنابراین ملت جایگاه و ظرفیت مهمی در تمدن انقلاب اسلامی دارد که حضرت امام (ره) فرمودند، مثل این ملت در طول تاریخ نیامده و اذعان داشتند این مردم چهره منور تاریخ اسلام هستند. «در پیام امام آمده که در فروردین سال ۶۸ فرمودند، آمده است. «مسئولان ما باید بدانند که انقلاب ما محدود به ایران نیست. انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت- ارواحنا فداه- است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد. مسائل اقتصادی و مادی اگر لحظه‌ای مسئولین را از وظیفه‌ای که بر عهده دارند منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به دنبال دارد. باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنماید، ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند». «مردم عزیز ایران که حقاً چهره منوّر تاریخ بزرگ اسلام در زمان معاصرند، باید سعی کنند که سختی‌ها و فشارها را برای خدا پذیرا گردند تا مسئولان بالای کشور به وظیفه اساسی‌شان که نشر اسلام در جهان است برسند و از آنان بخواهند که تنها برادری و صمیمیت را در چهارچوب مصلحت اسلام و مسلمین در نظر بگیرند. چه کسی است که نداند مردم عزیز ما در سختی هستند و گرانی و کمبود بر طبقه مستضعف فشار می‌آورد، ولی هیچ کس هم نیست که نداند پشت کردن به فرهنگ دوَل دنیای امروز و پایه‌ریزی فرهنگی جدید بر مبنای اسلام در جهان و برخورد قاطع اسلامی با آمریکا و شوروی، فشار و سختی و شهادت و گرسنگی را به دنبال دارد و مردم ما این راه را خود انتخاب کرده‌اند و بهای آن را هم خواهند پرداخت و بر این امر هم افتخار می‌کنند. این روشن است که شکستن فرهنگ شرق و غرب، بی‌شهادت میسر نیست».
جمالی افزود: این ملتی است که در نگاه امام فشار و سختی را تحمل کرده، این ملت انقلاب را به سرانجام رسانده، ملتی که دنبال نان و جامعه بی طبقه کمونیستی و رفاه و این سبک مدرن زیستی نبوده و نیستند و اساساً هدف از انقلاب چنین هدفی نبوده. بله هدف حکومت جهانی اسلام بر این عالم، کوتاه کردن دست جهان‌خواران و با اهتزاز در اوردن پرچم (لا الله الا الله) بر فراز قله‌های رفیع جهان است. این انقلاب ادامه دهنده راه انبیا است، ما نمی‌خواهیم یک ورژن اسلامی از کشورهایی مانند ژاپن، مالزی و ترکیه باشیم و ملت ما این نوع را به درستی درک کردند.
وی افزود: به نظر می‌رسد، نخبگان هم باید این موضوع را خوب درک کنند تا زمانی که اداره امور به دستشان سپره می‌شود، بدانند این ملت یک ملت تمدن ساز است و قرار است یک تمدن عظیمی را در دنیای امروز حاکم کند.
جمالی تصریح کرد: این امر، کاری بس دشوار است، ما می‌خواهیم در مقابل یک تمدن مادی که ۴۰۰ – ۵۰۰ سال از خواب تمدنی ما استفاده کرده و با استعمار و استکبار و امپریالیسم جهانی با پا روی دوش ملت‌ها گذاشتند و چپاول دنیا پیشرفت و تمدن سازی کرده و ما را به عنوان کشوری در حال توسعه طبقه بندی کرده است. بنابراین اولین ظرفیت تمدنی انقلاب اسلامی ما ملت هستند، ملتی فهیم و رشد یافته که بار انقلاب را به دوش کشیده و به دنبال حاکمیت تمدن اسلامی در جهان است.
رهبری و زعامت جامعه، ظرفیت بزرگ تمدن نوین جهانی
وی تصریح کرد: دومین ظرفیت تمدنی انقلاب اسلامی ما رهبری جامعه اسلامی است. رهبری امت توسط امام زمان (عج) که معتقدیم جامعه مؤمنین و شیعیان در این جهان متولی دارند و درست است که امام غایب از نظرهاست، اما امداد امام برای امت و جامعه شیعه همواره وجود داشته است. آنجا که امام زمان (عج) فرمودند «ما شما را فراموش نمی کنیم»، چطور ممکن است امام تک تک افراد را فراموش نکنند، اما حکومت و انقلاب ما را فراموش کنند. این انقلاب عظیم تحت عنایت امام زمان است (عج) و ما معتقدیم در دوره‌ای از تاریخ دوران غیبت قرار گرفتیم که به ظهور حضرت نزدیک می‌شویم و کسانی که چشم بصیرت دارند، درک می‌کنند که این انقلاب به انقلاب امام زمان (ع) متصل خواهد شد؛ بنابراین رهبری امت توسط امام حضرت مهدی (ع) از سویی و از سوی دیگر زعیم شیعه‌ای که متولی امر قرار گرفته، چه حضرت امام راحل و چه رهبر معظم انقلاب، نقشه عظیم انقلاب اسلامی را مبتنی بر معارف حقه اسلام، مبتنی بر میراث امام خمینی (ره) نقشه راهی بی نظیر طراحی کردند. رهبر انقلاب به عنوان ناخدای کشتی ما واقعاً انسان حکیمی است که به اذعان دوست و دشمن، خوب این صحنه درگیری را می‌شناسد، در برابر دستگاه اطلاعاتی دنیای غرب، به خوبی این کشتی را هدایت می‌کند.
توجه به دیدگاه استراتژیک رهبر انقلاب در عبور از تنگناها
جمالی با اشاره به فتنه اخیر در کشور گفت: در این فتنه اخیر، غربی‌ها، به تعبیر خودشان قصد داشتند قلعه انقلاب را از ریشه بکنند، اما مگر می‌شود به همین راحتی به دل انقلابی که ریشه در خون و تاریخ بزرگ تشیع و انبیا دارد نفوذ کرد.
وی افزود: به نوع نگاه و نوع مدیریت رهبری به این فتنه‌ها توجه کنید چطور این کشتی را از لابلای حوادث سنگین جهانی و بین المللی و تهاجمی و یورشی دشمن برده است، به خوبی عبور می‌دهد. واقعاً نیاز است که ما نسبت به امر رهبری حساسیت بالایی داشته باشیم، ما باید بر اساس نقشه‌ای که ایشان دارد و نوع نگاه و استراتژی ایشان، همه ما باید ید واحده شویم در تحقق این تمدن اسلامی. وی خاطرنشان کرد: به بیانیه گام دوم انقلاب توجه کنید، شما کدام نقشه را حتی در تاریخ تشیع سراغ دارید که به این وزانت، به این محکمی و جامعیت و با نیم نگاهی که به گام اول دارد، نقشه راه گام دوم را طراحی کند.
لزوم پیروی از بیانیه گام دوم در پیشبرد اهداف انقلاب
این استاد حوزه افزود: در حوزه و دانشگاه و اجتماع و در بین مسئولین، نخبگان و تصمیم سازان، مجریان و کارشناسان باید این بیانیه رو نصب العین خود قرار دهند. باید الگوی اسلامی پیشرفت، برنامه هفتم توسعه، مصوبات مجلس و حرکت قوه قضائیه و دولت، باید با توجه به گام دوم انقلاب، بازنگری شود. نه اینکه فقط بیانیه صادر شود و بی تأثیر باشد. بنابراین رهبری بصیر ما به عنوان ظرفیت تمدنی دیگر انقلاب اسلامی مطرح است و باید قدر این رهبری و عمق نگاه ایشان را بدانیم، دشمنان به بصیرت ایشان اذعان کردند. حیف است دوستان ما در انقلاب اسلامی قدر این ظرفیت را ندانند.
تمدن نوین باید براساس معارف اسلام شکل بگیرد
جمالی خاطرنشان کرد: معارف حقه اسلام، سومین ظرفیت بزرگ تمدن انقلاب اسلامی است، معارف بلندی که در قرآن، روایات و معارف اسلام است، این ظرفیت را دارد که بتوان با تکیه بر آن، تمدنی را در همه حوزه‌ها بر اساس این مفاهیم درک و تبیین کرد. اگر بتوانیم تمامی علوم را مبتنی بر قرآن و روایات تولید کنیم، مسیر تمدن سازی را طی خواهیم کرد.
وی با اشاره به آیه «وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء» عنوان کرد: حوزه و دانشگاه باید علوم انسانی و تجربی خود را مبتنی بردین توصیف کند، همانطور که دنیای غرب توانسته با تولید علوم، در همه پدیده‌ها تصرف کند و عالمی متناسب با مبانی و اهداف مادی خود بسازد، ما هم باید مبتنی بر ارزش‌ها و آرمان‌های خود تمدن سازی را مدیریت کنیم. لذا معارف ما این ظرفیت را دارند.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: چهارمین ظرفیت انقلاب ما برای تمدن سازی، همین نخبگان ما هستند، نخبگان بصیری که امروزه در حوزه و دانشگاه داریم، جوانان انقلاب که هر چه پی می‌رویم صحنه را سرشار از جوانان متعهد و انقلابی می‌بینیم که جهاد می‌کنند. ممکن است عده‌ای جوانان به توجه به دشمنی‌ها غرب و جنگ رسانه‌ای استکبار، اغتشاش کنند، اما در مقابل ما رویش‌های فراوانی را در انقلاب شاهد هستیم، به هر حال هر انقلاب در کنار ریزش‌ها، رویش‌هایی نیز دارد. ما نخبگان و جونان و انقلابی و جهادی داریم که می‌توانند کارهای بزرگی در عصه فرهنگ و اقتصاد کنند، البته این مسئولیت بسیار هم سنگین است در مقابل آن هجمه عظیم دشمن، تمدن سازی کار آسانی نیست.
وی افزود: دنیای غرب ۴۰۰ سال تمام با پا روی ملت‌ها گذاشتن و استعمار و استثمار دنیای آفریقا و آسیا، تازه تمدنی ساخت که در حال حاضر می‌بینیم با چه مسائلی روبرو است.
۴۴ سال مقیاس خوبی برای سنجش میزان توفیق در تمدن سازی نیست
جمالی با اشاره به اهمیت زمان در مقیاس تمدن سازی گفت: تنها ۴۴ سال از انقلاب ما گذشته و در این مدت کوتاه نمی‌توان تمدن سازی کرد، در حالی که با مشکلات و چالش‌های بسیاری از سوی دشمن روبرو بوده ایم، اما با وجود نخبگان برجسته در کشور و خود باوری و وحدت حوزه، دانشگاه و نظام اجرایی کشور، به این مسیر ادامه خواهیم دارد.
این عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم بیان کرد: آخرین ظرفیتی که در تمدن سازی باید بدان توجه کرد، فروپاشی تمدن مادی در دنیاست که در حال حاضر جهان با آن روبرو است، این فروپاشی برای ما یک فرصت است، چراکه بشر امروز از تمدن مادی خسته شده و تمدن لیبرال دموکراسی با همه توسعه‌ای که در عالم یافته از درون در حال فروپاشی است.
وی با اشاره به نامه حضرت امام به گورباچف، رئیس جمهور شوروی سابق تصریح کرد: وقتی امام در نامه‌ای به گورباچف فرمودند، گفتند این تمدن به زودی فرو می‌پاشد، چندی بعد دیدیم که نظام سرمایه داری و نظام کمونیستی چطور به زباله دان تاریخ پیوست و نظام لیبرال دموکراسی هم در حال فروپاشی است. امام با چشم بصیرت خود این فروپاشی را دیدند، امروز هم صدای درهم شکستن بنیان‌های تمدن غرب به گوش می‌رسد، می‌شنویم، جنبش وال استریت در غرب فقط یک نمونه از این فروپاشی است که مشکلات عدیده اقتصادی را برای غرب ایجاد کرده و غرب را به بن بست رسانده است.
وی در ادامه گفت: ما باید بتوانیم با استفاده از این فروپاشی، نسخه دینی تمدن را به بشر امروز که تشنه است ارائه کنیم، نظام موازنه در حال حاضر به نفع ماست، الحمدلله انقلاب ما توانسته از این ظرفیت به خوبی استفاده کند، امید به زندگی و امید به دین را در بین جهانیان زنده کرده است، البته این در حالی که همه انرژی و فشارهای دشمن صرف دین ستیزی، دین گریزی، اسلام ستیزی می‌شود که داعش فقط یک نمونه این دشمنی بود، اما انقلاب به هر حال در مسیر خود پیش می‌رود.
نظر شما