به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه در تفسیر آیه ۹ از سوره صف گفت: «هَوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالهُدی وَدِینِ الحَقِ ّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ المُشْرِکُونَ» او خدایی است که پیامبرش را به هدایت و ارشاد مردم فرستاد تا اینکه دین حق بر همه ادیان غالب شود ولو اینکه مشرکان از این غلبه خدا کراهت داشته باشند، خداوند در این آیه می‌فرماید دین اسلام در سطح جهانی و تمام روی زمین پیروز می‌شود و مقصود و منظور این است که دین اسلام دین جاودان و غالب است؛ گرچه این وعده الهی همچنان عملی نشده است و در حقیقت بر حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) منطبق می‌شود که حکومت حق و عدالت تمام جهان را می‌گیرد و این عدالت و آئین تمام مقیاس جهانی غلبه پیدا می‌کند و این اتفاق خواهد افتاد.
وی افزود: برای اینکه بهتر بتوانیم نسبت به این آیه توجه پیدا کنیم باید با آیات قبل از این آیه برگردیم که قرآن کریم در آیه ۳۲ سوره توبه می‌فرماید «یُرِیدُونَ أَنْ یُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَیَأْبَی اللَّهُ إِلَّا أَنْ یُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ» دشمنان می‌خواهند که نور خدا را با دهان‌های خود خاموش سازند؛ ولی خداوند می‌خواهد نور خود را تکمیل کند؛ گرچه کافران کراهت داشته باشند. از این آیه استفاده می‌شود که پروردگار عالم اراده کرده است که نور اسلام به کمال واقعی خود برسد و تکامل واقعی آن وقتی خواهد بود که این نور بر تمام پهنه گیتی سایه افکند.
حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی با بیان اینکه این وعده بار دیگر در آیه ۲۸ سوره فتح تکرار شده است، اظهار کرد: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَی وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَکَفَی بِاللَّهِ شَهِیدًا» یعنی خدا کسی است که پیامبر خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا بر تمام ادیان پیروزش گرداند و همین بس که خداوند گواه این وعده بزرگ است و در جای دیگر سوره صف آیه ۹ همین مدل تعبیر را بیان داشته است. در حقیقت با استفاده از این سه آیه ما می‌توانیم به این نکته برسیم که اراده پروردگار عالم بر غلبه دین حق و نابودی تمام آئین‌های شرک، بت پرستی و دگرپرستی است.
وی با بیان اینکه مهم است که ما در اینجا مقداری در ارتباط با برخی واژگان این آیه صحبت کنیم، ابراز کرد: اینکه قرآن کریم می‌فرماید «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» اینجا ظهور به چه معنا است؛ آن چیزی که اینجا بسیار مهم است که ما ببینیم اولاً اراده؛ اراده خداوند است. «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَی وَدِینِ الْحَقِّ» خدا کسی است که رسول خود را با پرچم هدایت و برای اقامه دین حق پیش مردم فرستاده است و این اراده خداوند است. «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» اینجا ظهور به معنای بروز نیست؛ بلکه ظهور به معنای غلبه است. ظهور معانی متفاوتی دارد.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: شکی نیست که اینجا ظهور به معنای آشکار شدن به معنای بروز کردن نیست؛ بلکه به معنای غلبه و پیروزی است. همان گونه که از معانی مشهور ظهور به معنای غلبه کردن هست. در برخی آیات به آن اشاره شده است. به عنوان مثال فرض بفرمائید که در سوره توبه آیه ۳۳ می‌فرماید «کیف و ان یظهر علیکم لایرقبو فیکم الا و لا ذمه» چگونه پیمان آنها احترام دارد با اینکه اگر بر شما پیروز شوند مراعات خویشاوندی و پیمان را نخواهند کرد. اینجا خداوند متعال از مکنونات دشمنان پرده بر می‌دارد، آنان در حالتی که ضعف دارند با شما پیمان و اخوت و دوستی می‌بندند اما وقتی که قوی شدند به راحتی پیمان و قول و قرار خود فراموش می‌کنند. قرآن می‌فرماید چگونه پیمان آنها محترم است در حالی که اگر بر شما پیروز و غالب شوند آنها هرگز خویشاوندی و قول و قرار پیمان را مراعات نمی‌کنند. این نشان می‌دهد که قرآن کریم شرایط نفاق و شرک مشرکین را برای مردم بیان می‌کند.
وی بیان کرد: «و ان یظهر علیکم» اینجا ظهور به معنای غلبه است، یا «ان یظهر علیکم یرجموکم» قرآن می‌فرماید دشمنان اگر بر شما غالب و پیروز گردند حتماً شما را سنگ باران می‌کنند. این به اصحاب کهف مربوط است که از دست سلطان زمان خود فراری بودند. قرآن کریم می‌فرماید سلطان آنها به شکلی بود که اگر بر اصحاب کهف پیروز می‌شد آنها را سنگ باران می‌کرد. باز اینجا قرآن از واژه «یظهرو» به معنای غلبه و پیروزی استفاده کرده است.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه مفسران در حقیقت در رابطه با این آیه پیروزی را سه مدل تفسیر کردند، گفت: می‌گویند پیروزی یا پیروزی در منطق، گفتار، برهان و استدلال است که قرآن کریم می‌خواهد اشاره کند به این منطق و استدلال «هَوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالهُدی وَ دِینِ الحَقِ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» یعنی در مقایسه اسلام با سایر آئین‌ها و مکاتب؛ چون آئین‌ها و مکاتب غیر دینی و غیر مسلمان معمولاً با برخی خرافات، آداب و رسوم غیر منطقی هماهنگ شده است وقتی که در مصاف با امت اسلام در می‌آیند و سخنان اسلام را می‌شنوند سایر آئین‌ها در مقایسه با اسلام دچار کمبود می‌شوند؛ لذا پیروزی مسلمان‌ها در معارضات و مناظرات بسیار واضح و آشکار است؛ چراکه مفسرین در این باب می‌گویند اگر کسی از توحید خالص دفاع کرد و نه توحیدهایی که با شرک آمیخته شده یا شرک خالص هستند، طبیعی است که خلوص و برتری اسلام بر سایر مکاتب به نمایش گذاشته می‌شود، این یک نگاه به نسبت به پیروزی است.
حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی اظهار کرد: برخی گفتند این «لیظهره» پیروزی منطقی در گفتار استدلال و برهان است که امت اسلام بر سایر ملت‌ها و آئین‌ها و مکاتب پیروز است. برخی می‌گویند منظور پیروزی عملی و غلبه خارجی بر سایر ادیان است اما نه در یک مقیاس جهانی و عمومی؛ بلکه در یک مقیاس منطقه‌ای و بسیار کوچک. همانگونه که در عصر پیامبر اکرم (ص) پرچم بلند کردند و فرمودند «قولو لااله الاالله تفلحو» سخن و منطق رسول گرامی اسلام (ص) بر مردم شبه جزیره عرب و سپس به مرور بر کشورهای آفریقایی و آسیایی غلبه پیدا کرد و حتی گستره اسلام تا اروپا و آندلس روم کشیده شد؛ اما این غلبه خارجی بر سایر ادیان است اما نه به صورت فراگیر و عمومی در همه عالم؛ بلکه به صورت منطقه‌ای است.
این استاد حوزه علمیه با اشاره نگاه سوم در این زمینه، عنوان کرد: برخی می‌گویند منظور پیروزی و غلبه خارجی در سطح جهان و روی تمام کره زمین است و در انواع و اقسام پیروزی فرهنگی، سیاسی، نظامی، اقتصادی و در همه عرصه‌ها و قلمرو منطق و نگاه امت اسلام در ابعاد مختلف غالب می‌شود و تمام جهان بر پهنه گیتی همه به دین واحد در می‌آیند. طبیعی است که این امر تا الان عملی نشده است. یکی از آیاتی که دال بر حکومت جهانی امام زمان (عج) بوده همین آیه است که تا امروز مصداق پیدا نکرده و این تفسیر تنها بر حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) انطباق دارد که حکومت امام زمان (عج) حکومت حق و عدالت بوده و همه جا را فرا می‌گیرد و همه آئین‌ها، کیش‌ها و مذاهب تحت غلبه امت اسلام و وجود مقدس امام زمان (عج) قرار می‌گیرند.
وی افزود: اینکه عرض شد که «لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» این ظهور هم در غلبه و پیروزی حسی و هم در غلبه و پیروزی فکری است. این غلبه و پیروزی فکری به تنهایی نیست؛ بلکه حتی حکومت به دست امام زمان (عج) می‌افتد و حکومت را صالحان به دست می‌گیرند. لذا می‌بینیم که «لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» اطلاق دارد و انواع پیروزی‌ها را شامل می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین علم الهدی ادامه داد: افزون بر اینکه قرآن می‌فرماید این کله «کله» در «لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» یک تاکید است که می‌خواهد بگوید این دین نه تنها بر یک منطقه غلبه پیدا می‌کند بلکه هیچ منطقه‌ای باقی نمی‌ماند بر همه مناطق و حدودها این غلبه را شامل می‌شود و عموم ادیان و مذاهب را فرا می‌گیرد. افزون بر این ما در این زمینه روایاتی داریم که منظور این آیه را برای ما واضح می‌کند به عنوان مثال از امام باقر (ع) روایت هست که فرمودند «این پیروزی هنگام قیام امام زمان (عج) است لذا هیچ کسی باقی نمی‌ماند مگر اینکه اقرار به نبوت پیامبر اکرم (ص) می‌کند. در بیان دیگری عیاشی به اسناد خود از عمران ابن میثم نقل می‌کند که امیر مؤمنان امام علی (ع) داشتند این آیه را تلاوت می‌کردند، روی خود را به اصحاب برگرداند و سوال کردند که آیا این پیروزی که قرآن می‌فرماید حاصل شده است و اتفاق افتاده است. اصحاب گفتند بله این اتفاق افتاده است امام فرمودند هرگز اینگونه نیست. امیرمومنان امام علی (ع) می‌فرمودند قسم به کسی که جان علی در دستان او قرار دارد این پیروزی آشکار نمی‌شود مگر زمانی که هیچ روستایی و هیچ آبادی روی زمین باقی نماند مگر اینکه صبحگاهان و شامگاهان بانک لا اله الا الله از آن به گوش می‌رسد و این روز نیست مگر زمانی که امام زمان (عج) ظهور می‌کنند و همه را به دین واحد در می‌آورند. باز مقداد بن اسود نقل می‌کند که از رسول خدا (ص) شنیدم که بر پهنه گیتی خانه‌ای از خشت و گل و خیمه‌ای در بیابان باقی نمی‌ماند مگر اینکه آئین اسلام در آن ورود خواهد کرد و این روز نیست مگر زمانی که حکومت عادله حضرت حجت بن الحسن امام زمان (عج) برپا خواهد شد.
نظر شما