شش افسانه درباره توافق ژنو/ متوقف کردن برنامه هسته‎ای ایران امکان پذیر نیست

به گزارش خبرگزاری مهر، اندیشکده آمریکایی بروکینگز در گزارشی به قلم سوازن مالونی متخصص امور ایران، به بررسی برخی از ادعاهایی که درباره توافق هسته‎ای ایران و گروه 5+1 مطرح شده، پرداخته است در ادامه به ان پرداخته شده است:

افسانه 1: قرارداد موقت هسته‎ای اعتبار نظام تحریم‎ها را از بین برده است و تجارت با ایران را مجاز کرده است

اندیشکده بروکینگز مدعی شد تحریم‎های اعمال شده توسط آمریکا که به صورت موازی با قطعنامه‎های سازمان ملل به تصویب رسیده است، بسیار قدرتمند هستند و تمام جنبه‎های تجارت با ایران را تحت تاثیر قرار می‎دهد.

در این گزارش آمده است: "دو محور اصلی کمپین تحریم‎ها دست نخورده باقی مانده است. تعدد مقررات و مجازات‎های متعدد سختی که در مورد شرکت‎ها و افراد نه تنها برای فعالیت‎های در حال انجام است، بلکه حتی برای  معاملات گذشته وضع شده است، همچنان پابرجاست. مسئولیت قانونی و پولی و خطرات سیاسی تجارت با ایران بسیار فراتر از سودی است که می‎توانند کسب کنند. اکتشاف منابع نفتی و افزایش بسیار زیاد تولید در آمریکای شمالی باعث شده است به جای آنکه دولت‎ها یا شهروندان کشورهایی که تحریم‎ها را اعمال کرده‎اند، متضرر شوند؛ ایران هزینه از دست دادن صادرات نفتی خود را بپردازد."

تحریم‎های جدیدی که به تازگی به تصویب رسیده، نشانه رد این ادعا است.

افسانه 2: تسکین تحریم‎ها در توافق موقت باعث بازشدن منفذهایی برای سرمایه‎گذاری خارجی شده است

نویسنده مطلب با این مقدمه که "بستگی دارد منفذ را چه تعریف کنید"، به تغییراتی که در فضای تعاملات میان جمهوری اسلامی و دیگر کشورها بعد از انتخاب حسن روحانی می‎پردازد. اما سفرهای نمایندگان شرکت‎های خارجی به تهران را "خیالی" نامیده است: "با توجه به نکات گفته شده در قسمت قبل، هر شرکت شناخته شده، حتی در حوزه‎های محدودی که در شرایط کنونی باز است، با تامل وارد ایران خواهد شدو تنها دغل بازها و قماربازها حاضر به ماجراجویی در اقتصاد ایران خواهند شد."

در ادامه آمده است: "در حال حاضر، کافی است بگوییم: نه از سرگیری موقت برخی از سرمایه‎گذاری خارجی در صنعت خودروسازی ایران و نه افزایش صادرات پتروشیمی می‎تواند از  رنجی که تهران همچنان به دلیل از دست دادنِ میلیاردهایی می‎برد، را جبران کند."

افسانه 3: تحریم‎ها باعث ایجاد مشکل در اقتصاد ایران شده است و حذف آنها باعث رشد سریع اقتصاد خواهد شد

بروکینگز به مشکلات جمهوری اسلامی که نتیجه مسائل مختلفی از جمله جنگ، فساد اقتصادی، سوء مدیریت و سال‎ها اعمال تحریم است، این که تصمیمات اتخاذ شده بتواند تغییر قابل توجهی را در وضعیت اقتصادی ایران ایجاد کند؛ ساده انگارانه دانسته است.

در ادامه می‎نویسد: "روحانی هنوز انتظارات بالایی که نتیجه شعارهای خود و خوشبینی که نسبت به معامله هسته‎ای ایجاد کرده است، را برآورده نکرده است."

افسانه 4: تحریم ها باعث کشانده شدنِ ایران به مذاکرات شده است

"هم بله، هم نه. تاثیر سبعانه تحریم‎ها به غرب اهرم بزرگی برای تحریم‎ها داده است... با این حال، تحریم‎ها ابزار مزورانه‎ای برای تاثیر گذاشتن بر مذاکرات است."

نویسنده ضمن اشاره به کشمکش میان رئیس جمهور و کنگره آمریکا، آن را نشانه‎ای از واقعیت‎های سیاسی می‎داند که قوه مجریه را محدود کرده است.

وی همچنان می‎‏نویسد که تهران پیشنهادات داده شده توسط غرب را هموراه کم ارزش دانسته است.

افسانه 5: تحریم‎های بیشتر باعث گرفتن امتیازات بیشتر خواهد شد

مالونی که خود از مخالفان تصمیمات جدید در کنگره است، دلیل این مساله را تقویت تندروها و تضعیف طرفداران دیپلماسی در ایران دانسته است، اما به تاثیر این تحریم‎ها در انتخاب روحانی اذعان دارد.

وی نتیجه اعمال تحریم‎های جدید را تقویت گفتمان با سابقه ایرانیان که قائل به ظلم توسط غرب است، معرفی کرده که موضع تهران را در مذاکرات دگرگون خواهد کرد.

در ادامه این بخش از گزارش آمده است که باورکردنی نیست تحریم‎های جدید کمکی به "فرآیند ناقص مذاکرات" بکند.

افسانه 6: حمایت از تحریم‎های جدید علیه ایران معادل حمایت از جنگ است

"نه. با تمام احترامی که برای مقامات دولت اوباما که این استدلال را دارند، قائلم، اما این بزرگنمایی در بسیاری از موارد، آشکارا نادرست و غیرمنصفانه بوده است.... تقریباً با اطمینان می‎شود گفت که نتیجه تحریم‌‎های جدید، جنگ نخواهد بود."

مالونی می‎افزاید: "تعداد کمی در کنگره نسبت به یک نبرد پُرهزینه دیگر در خاورمیانه اشتیاق دارند. و با وجودی که صحبت‎های تندی توسط روسای جمهور متوالی آمریکایی درباره ممانعت از هسته‎ای شدن ایران بیان شده است، اما هیچ اقدام نظامی صورت نگرفته است. حتی در زمان شکست دیپلماتیک، واشنگتن و جهان مجموعه ای از گزینه‎های جایگزین برای ممانعت از پیشرفت‎های هسته‎ای ایران در اختیار خواهند داشت که به جنگ منتهی نمی‎شود."

وی همچنین در ادامه اعمال تحریم را هزینه‎بر دانسته و با اشاره به تاریخچه مذاکرات با ایران، هر فشار جدیدی باعث اخلال در روند مذاکرات خواهد شد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه به نمایندگان کنگره که طرفدار تحریم جدید هستند هشدار داد که به در راستایی منافع آمریکا نخواهد بود.

جمع بندی:

بروکینگز به عنوان بخش پایانی و جمع بندی خود آورده است: "تحریم‎ها یک ابزار تصمیم‎سازی هستند، هدف نیست. تمام کسانی که از کشف کردنِ تاثیرگذاری تحریم‎ها اغوا شده‎اند باید بررسی کنند به چه دلیل به دنبال این کمپین رفتیم. اگر دولت بوش می‎خواست بصورت مستقیم با ایران در سال 2003 یا 2004 معامله کند، شاید ممکن بود فعالیت‎های هسته‎ای ایران را مراحل مقدماتی‎تری متوقف کرد. یک دهه تاخیر، به این معناست که دیگر چنین معامله‎ای امکان پذیر نیست."